30 stycznia 2022

Jak myć owoce i warzywa? – Czy robisz to prawidłowo?

Czy mycie owoców i warzyw ma sens? Jak myć owoce i warzywa? Co sądzisz o sklepowych płynach do mycia owoców i warzyw? Jak myć owoce i warzywa octem lub sodą oczyszczoną? – takich pytań dostaję od Was sporo, a że nie ma tu jednej właściwej odpowiedzi postanowiłam przygotować na ten temat wpis, który mam nadzieję rozwieje wszystkie Wasze wątpliwości.

Po co myć owoce i warzywa?

Wiele osób skłania się do dokładnego mycia owoców i warzyw, aby usunąć z nich pozostałości pestycydów. Niestety, mam złą wiadomość. Niektóre metody faktycznie są w stanie usunąć część pestycydów ze skórek, ale tylko ze skórek, a musimy sobie zdawać sprawę, że substancje stosowane w trakcie upraw znajdują się również wewnątrz roślin. W ten sposób usuniemy więc pestycydy, które zostały na skórce oraz te które były stosowane po zakończeniu zbiorów, np. aby zabezpieczyć owoce i warzywa przed psuciem w trakcie długiego transportu (z taką sytuacją mamy do czynienia np. w przypadku cytrusów i bananów).

Mycie pomoże również usunąć część wosków, którymi nasza żywność została pokryta. Woski takie również stosowane są po zbiorach, aby zapewnić atrakcyjny wygląd. W przeciwnym razie skórka może wiotczeć i nie będzie już taka błyszcząca. Oczywiście zabiegi te wykonywane są, aby zachęcić nas konsumentów do zakupu. W końcu mało kto sięgnie po nieatrakcyjnie wyglądający owoc.

Niestety pestycydy, które były stosowane w trakcie uprawy są obecne nie tylko na skórce, ale również wnikają w głąb owocu/warzywa. W tym wypadku niezależnie od tego czego użyjemy do mycia, nie będziemy w stanie usunąć ich pozostałości z wnętrza naszych roślin.

Jednak to nie znaczy, że powinniśmy zaniechać ich czyszczenia!

Mycie owoców i warzyw jest bardzo ważne, ponieważ usuwa również bakterie, wirusy, pasożyty i ich jaja!

Jak myć owoce i warzywa

Czy sama woda wystarczy?

W tym temacie znajdziemy w internecie wiele sprzecznych informacji. Jedni piszą, że sama woda jest wystarczająca, a użycie niektórych substancji do mycia może skutkować np. utratą witamin, inni, że woda nie wystarczy, bo nie usunie niezbędnej ilości zanieczyszczeń. Prawda jest taka, że również wśród badań naukowych nie spotkamy się z jednoznacznym stwierdzeniem, czy sama woda wystarczy, czy też nie. Duże znaczenie ma tu sposób mycia oraz produkty, które myjemy.

Jedno z badań dotyczące usuwania bakterii z liści sałat pokazuje, że znaczenie ma nawet siła strumienia wody, którym myjemy nasze produkty.

Mycie samą wodą pomoże, ale nie jest w stanie usunąć 100% zanieczyszczeń. Tak jak wspomniałam dużo zależy oczywiście od temperatury wody, czasu mycia czy sposobu w jaki to robimy (czy owoce/warzywa moczą się w wodzie, czy ta po nich spływa, czy poza kontaktem z wodą stosujemy też mechaniczne mycie jak np. pocieranie szczotką do owoców/warzyw).

Prawda jest taka, że większość Polaków myje warzywa i owoce samą wodą. Specjalne płyny czy inne sposoby to pomysły raczej nowe. Można by pomyśleć, że skoro kiedyś ludzie sobie bez nich radzili to obecnie też nie są nam one potrzebne. Jednak z drugiej strony, czy kiedyś owoce i warzywa też były transportowane do nas w takich ilościach z drugiego końca świata? Czy przed zakupem również mogły mieć kontakt z setkami rąk, które sprawdzały czy produkt jest wystarczająco miękki? Czy mamy pewność, że rolnik stosował pestycydy zgodnie z zaleceniami?

Ciężko jednoznacznie stwierdzić jaki sposób mycia będzie najlepszy, bo często nie wiemy z czym dokładnie walczymy, a przecież sposób czyszczenia powinien być dobrany do rodzaju zanieczyszczenia. W większości przypadków zapewne wystarczy dokładne mycie pod bieżącą wodą, bo nasz organizm poradzi sobie z pozostałościami. Warto jednak wiedzieć, że są grupy osób, w przypadku których warto dokładniej skupić się na myciu żywności. Są to przede wszystkim: małe dzieci, starsi ludzie i osoby z obniżoną odpornością.

czy muszę myć jeśli je obieram?

Wiele osób uważa, że owoc lub warzywo, którego skórki nie zjadamy nie muszą być myte. Najlepszym przykładem są banany lub cytrusy, mało kto myje je przed rozpoczęciem obierania. Wszystko dlatego, że nie zdajemy sobie sprawy, że bardzo często zanieczyszczenia ze skórki przenosimy na już obraną część owocu oraz że zostają one na naszych dłoniach, którymi następnie dotykamy twarzy i ust.

Dlatego warto pamiętać o dokładnym myciu owoców i warzyw nawet jeśli są przez nas obierane.

CZY OWOCE I WARZYWA MOŻNA MYĆ PŁYNEM DO MYCIA NACZYŃ?

To zależy. Nie ma tu jednej prawidłowej odpowiedzi, ponieważ składy płynów są różne. Należałoby każdy z nich dokładnie sprawdzić i ocenić jak jego składniki zadziałają na zanieczyszczenia, które chcemy usunąć.

Dodatkowo warto wziąć pod uwagę, że wiele tego typu płynów ma w składzie różne zapychacze. Substancje, które mają dbać o dłonie, mające zwrócić uwagę klienta barwniki czy substancje zapachowe, które jeszcze bardziej mają skłonić do zakupu. Czy chcemy, aby pozostałości takich substancji zostawały na naszych owocach i warzywach? Zakładam, że nie. Zresztą przypuszczam, że na naczyniach też ich nie chcecie, dlatego warto bardzo dokładnie zwracać uwagę na składy tego typu płynów.

Oczywiście są też płyny do mycia naczyń, które mają dodatkowo informację, że nadają się do mycia owoców i warzyw. Zazwyczaj są to produkty, bardziej ekologiczne, o prostszym składzie, bez barwników i substancji zapachowych lub zawierające jedynie delikatne substancje zapachowe pochodzenia naturalnego. Takie produkty to zazwyczaj lepszy wybór, ale zawsze należy dodatkowo upewnić się co do ich składu.

CZY WARTO KUPOWAĆ SKLEPOWE PŁYNY DO MYCIA OWOCÓW I WARZYW

Niestety prawda jest taka, że w większości przypadków producent sam decyduje o tym jakie informacje umieści na etykiecie, bo prawo nie reguluje tego dokładnie. Nie raz spotykałam się z produktami z dopiskiem „eko” w nazwie, które moim zdaniem wcale nie były ekologiczne. Dlatego też uważam, że musimy mieć w tym przypadku dość ograniczone zaufanie i wszystko dokładnie sprawdzać.

Oczywiście płyny tego typu w większości przypadków pomogą usuwać zanieczyszczenia, drobnoustroje i pasożyty oraz ich jaja dużo lepiej niż jesteśmy w stanie zrobić to przy użyciu samej wody. Jednak należy upewnić się czy nie zawierają zbędnych substancji, których wolelibyśmy unikać. Warto wiedzieć również, że nie jest to jedyna opcja i że możemy dokładnie umyć owoce i warzywa innym, tańszym sposobem, bez konieczności kupowania kolejnych plastikowych opakowań, ale o tym opowiem za chwilę.

Wracając do składu sklepowych płynów do mycia owoców i warzyw zazwyczaj są to produkty ekologiczne, ale warto wiedzieć, że w zależności od użytych składników ich skuteczność na konkretną grupę zanieczyszczeń będzie się zmieniać. Jeden produkt będzie w stanie usunąć więcej pestycydów, a skład drugiego będzie bardziej skuteczny w przypadku walki z bakteriami. Jednak każdy z nich jednocześnie będzie na pewno bardziej skuteczny niż mycie samą wodą. Przed zakupem dobrze jest dokładnie przeczytać etykiety i zwrócić uwagę na informacje od producenta.

Analizując składy takich płynów często możemy zauważyć, że oprócz związków powierzchniowo czynnych częstymi składnikami są też proste kwasy organiczne, soda oczyszczona, soda kalcynowana lub chlorek sodu (sól kuchenna). Właśnie tych substancji możemy również z powodzeniem używać sami do mycia żywności.

JAK UMYĆ OWOCE I WARZYWA DOMOWYMI SPOSOBAMI?

Badania pokazują, że istnieją proste sposoby, które są bardzo skuteczne i polecane do domowego usuwania zanieczyszczeń z owoców i warzyw. Wśród najczęściej proponowanych substancji są ocet, soda oczyszczona i sól kuchenna.

SÓL KUCHENNA

Badania pokazują, że sól kuchenna jest skuteczną metodą usuwania z owoców i warzyw wielu pestycydów. Najlepszy sposób to moczenie ich przez minimum 10 minut w 2% rotworze soli, a następnie wypłukanie pod bieżącą wodą.

OCET

Badania naukowców z Turcji pokazują, że aby mieć pewność, że usuniemy z powierzchni naszych owoców i warzyw jaja glisty ludzkiej – pasożyta, którym możemy zarazić się drogą pokarmową, musimy moczyć nasze owoce/warzywa w 5% roztworze kwasu octowego przez minimum pół godziny.

Ocet, który w większości przypadków możemy kupić w sklepach spożywczych to ocet 10%, więc do takiego mycia należy zmieszać go z wodą w stosunku 1:1.

Warto wiedzieć, że ocet jest również skuteczny w usuwaniu niektórych szczepów bakterii oraz niektórych rodzajów pestycydów.

SODA OCZYSZCZONA

Wiele badań wskazuje na dużą skuteczność stosowania sody oczyszczonej w celu usunięcia pestycydów.

Jeden z proponowanych sposobów to moczenie owoców/warzyw w roztworze 20 gramów (1 płaska łyżka) sody oczyszczonej na 1 litr wody przez około 15 minut.

Ten sposób ma też jednak swoich przeciwników, gdyż soda oczyszczona może powodować rozpad niektórych witamin.

BLANSZOWANIE

Blanszowanie, czyli mycie owoców i warzyw we wrzątku, a następnie przepłukiwanie zimną wodą jest bardzo skutecznym sposobem usuwania szczególnie bakterii i pasożytów. Jednak warto wiedzieć, że ten sposób może też wpływać na ilość cennych substancji odżywczych.